TERAPIA SCHEMATÓW

Terapia schematów (schema therapy) jest stosunkowo nową formą terapii, która – jak okazuje się w coraz liczniejszych badaniach – skutecznie pomaga w przypadku wielu problemów emocjonalnych. Jej twórcą jest Jeffrey Young. Jest propozycją terapeutyczną dla osób cierpiących na zaburzenia osobowości, ale także dla osób, które doświadczają przewlekłych problemów emocjonalnych, np. cierpią na nawracającą depresję, zaburzenia odżywiania, cierpią z powodu niskiej samooceny albo też mają trudności w relacjach z innymi.

Jeżeli w naszym doświadczeniu przeważają dobre i zdrowe relacje, to najprawdopodobniej mamy też „zdrowe” schematy, które pozwalają nam odnaleźć się w dorosłym życiu i w dojrzały sposób podejmować różne zadania życiowe. Jeżeli w dzieciństwie rodzice lub opiekunowie nie spełniali naszych potrzeb emocjonalnych, to najczęściej dysponujemy schematami, które są odzwierciedleniem tamtych relacji i sytuacji. Schematy są przede wszystkim kształtowane w dzieciństwie w relacjach z najważniejszymi wtedy dla nas osobami. Zwykle są to rodzice, dziadkowie, opiekunowie i rodzeństwo. To właśnie nasze doświadczenie w relacjach z nimi buduje nasze schematy. Według Younga każdy z nas boryka się z jakimiś schematami wyniesionymi z dzieciństwa. Problem jednak pojawia się wtedy, kiedy schematy są wyjątkowo silne, dysfunkcjonalne i sterują naszym dorosłym życiem.

Terapia / psychoterapia schematów służy zidentyfikowaniu dysfunkcjonalnych schematów i „uzdrowieniu ich”. Oznacza to zmianę schematów na bardziej adaptacyjne i nauczenie się sposobów radzenia sobie z różnymi sytuacjami w taki sposób, który nie będzie wynikał z dziecięcych schematów.

 

Kiedy warto rozważyć podjęcie terapii schematów? Przede wszystkim wtedy, kiedy zauważasz w swoim życiu powtarzające się problemy dotyczące różnych obszarów Twojego życia. Na przykład:

 

  • Odtwarzasz jakiś stały wzorzec w bliskich relacjach – wiążesz się z osobami, które nie są zdolne do zaangażowania się; „wybierasz” sobie określone osoby na partnera (np. osoby bardzo krytyczne, dominujące albo zawsze podporządkowane); w ogóle unikasz bliskich związków; albo sam/a się szybko nudzisz i zrywasz relację

  • Masz zaburzoną samoocenę – myślisz o sobie same najgorsze rzeczy; nieustannie jesteś z siebie niezadowolony/a; nie potrafisz wobec innych obronić swoich granic i praw; porównujesz się z innymi i zawsze wypada to na twoją niekorzyść

  • Masz stale te same problemy w pracy, w szkole, na studiach – odkładasz różne zadania tak, że potem masz za mało czasu na ich dobre wykonanie; nie podejmujesz różnych wyzwań, choć niekiedy chciałbyś/abyś się ich podjąć; albo zatracasz się w szczegółach, sprawdzaniu, poprawianiu, na co poświęcasz zbyt dużo czasu

  • Twoje życie składa się ze spełniania oczekiwań i wymagań innych ludzi – nadmiernie poświęcasz się dla innych zapominając o sobie; robisz wiele rzeczy, aby zasłużyć na uwagę lub podziw ze strony innych osób; pozwalasz, aby inni decydowali o twoim życiu i robisz różne rzeczy wbrew sobie

  • Doświadczasz trudności w jakimś obszarze życia, ale nie wiesz, dlaczego tak się dzieje

  • Doświadczasz bardzo silnych emocji, których nie jesteś w stanie opanować albo masz silne wahania nastrojów bez wyraźnej przyczyny.

  • Cierpisz na zaburzenie osobowości (np. osobowość borderline)

 

Jest duża szansa, że za tego typu problemami kryją się schematy, które nieustannie „prowadzą” do takich samych sytuacji.